Kiếm tiền để cho đi đúng theo nghĩa đen: thay vì cố gắng tối đa hóa tác động trực tiếp từ công việc, bạn cố gắng tăng thu nhập để có thể quyên góp nhiều hơn, cải thiện cuộc sống của mọi người thông qua việc cho đi chứ không phải thông qua công việc hàng ngày của bạn. Hầu hết mọi người không cân nhắc lựa chọn này khi chọn một nghề nghiệp “tạo ra sự khác biệt”. Nhưng thời gian và tiền bạc thường có thể hoán đổi cho nhau – tiền có thể trả cho thời gian của mọi người, và thời gian của bạn cũng có thể dùng để kiếm tiền – vì vậy, không có lý do gì để cho rằng những nghề nghiệp tốt nhất phải là những công việc mang lại lợi ích trực tiếp. Nếu chúng ta nghiêm túc về việc làm điều tốt, kiếm tiền để cho đi là một con đường chúng ta nên xem xét.
Hãy xem các lựa chọn của Greg Lewis. Nếu làm bác sĩ ở một đất nước giàu có và không đóng góp một phần thu nhập của mình, ông sẽ làm được điều tốt tương đương với việc cứu sống 2 mạng người trong suốt sự nghiệp. Nếu làm bác sĩ ở một đất nước rất nghèo, ông sẽ làm được điều tốt tương đương với việc cứu sống 4 mạng người mỗi năm, hoặc 140 mạng người trong suốt sự nghiệp dài 35 năm. Nhưng có thể cứu được bao nhiêu mạng người nếu ông làm việc tại quê hương và quyên góp tiền kiếm được?
Mức lương trung bình của một bác sĩ ở Anh khoảng 70.000 bảng Anh/năm trước thuế. Tính theo đô la, đó là khoảng 110.000 USD hoặc 4,6 triệu USD trong 42 năm sự nghiệp. Bằng cách theo đuổi một chuyên ngành sinh lợi đặc biệt – ung thư học – Greg có thể kiếm được gần gấp đôi con số đó, trung bình, ông kiếm được khoảng 200.000 USD mỗi năm. Trước đó, tôi đã nói rằng một trong những cách hiệu quả nhất về chi phí để cứu mạng người là phân phát màn ngủ chống sốt rét: chi ra 3.400 USD cho 560 màn, trung bình sẽ ngăn ngừa được 1 ca tử vong do sốt rét. Do đó, bằng cách theo đuổi ngành ung thư học, Greg có thể quyên góp 50% trong số 200.000 USD thu nhập mỗi năm của mình trong khi vẫn có mức lương trước thuế 100.000 USD mỗi năm rất dễ chịu (các khoản đóng góp đã được khấu trừ thuế). Những khoản quyên góp của ông sẽ cứu được hàng chục mạng người mỗi năm, nhiều hơn đáng kể so với những gì ông có thể làm được nếu đến một vùng quê nghèo.
Vì điều này, Greg quyết định kiếm tiền để cho đi, dự định theo học chuyên khoa ung thư. “Tôi nhìn vào sự khác biệt và thấy khá khiêm tốn. Tôi sẽ cứu một vài mạng người nhờ tác động trực tiếp của tôi với tư cách là một bác sĩ, ”Greg nói với tôi. “Ít hơn tôi nghĩ, nhưng vẫn rất tuyệt. Nhưng thông qua sự quyên góp của mình, tôi có thể cứu sống hàng trăm người.” Đối với Greg, những lý do khiến ông muốn theo học ngành y cũng là những lý do khiến ông cho rằng mình nên bắt đầu quyên góp. “Tôi bắt đầu cho đi khoảng 10%. Nhưng tôi đã dần dần gia tăng con số, vì tôi thấy mình thực sự không nghĩ ngợi nhiều về con số đó. Bây giờ, tôi đang quyên góp khoảng 50%, và theo bất kể cách nào thì cuộc sống của tôi tốt hơn so với trước đây. Tôi cảm thấy rằng tôi đang thực hiện công lý với phiên bản 17 tuổi của mình, người muốn biến thế giới trở thành một nơi tốt đẹp hơn.” Năm 2014, Greg đã quyên góp 20.000 bảng Anh, đủ để cứu sống 10 người.
Quan trọng là, bằng cách kiếm tiền để cho đi, Greg đang tạo ra sự khác biệt mà những lựa chọn khác không có được. Nếu ông không phải là bác sĩ, người khác sẽ thay thế, nhưng bác sĩ đó có thể sẽ quyên góp rất ít (trung bình là khoảng 2%). Ngược lại, nếu làm việc cho một tổ chức phi chính phủ (NGO) ở một quốc gia nghèo, Greg sẽ sử dụng tiền từ tổ chức phi chính phủ mà kiểu gì cũng được chi cho lương của một bác sĩ khác hoặc vật tư y tế. Và vì điều đấy không xảy ra, Greg sẽ còn làm tốt hơn nữa bằng cách kiếm tiền để cho đi so với những gì có thể làm khi đến các nước nghèo. Đồng thời, khi đó Greg không cần phải từ bỏ những tiện nghi ở nơi mình sinh sống.
Kiếm tiền để cho đi dường như là một cách làm việc thiện vô cùng hiệu quả. Nó khai thác thực tế rằng ngay cả những người lao động bình thường ở các nước phát triển cũng nằm trong số những người có thu nhập cao nhất trên thế giới và có một số tổ chức từ thiện đã giúp đỡ được rất nhiều cho những người nghèo nhất thế giới với số tiền tương đối ít. Hơn nữa, không giống như hướng dẫn nghề nghiệp “có đạo đức” thông thường, kiếm tiền để cho đi là con đường mở ra cho tất cả mọi người.
Lời khuyên thông thường là nếu bạn muốn tạo ra sự khác biệt, bạn nên làm việc trong khu vực công hoặc phi lợi nhuận hoặc trong doanh nghiệp có trách nhiệm với xã hội. Nhưng nhiều người phải vật lộn để có được một công việc, chưa nói đến việc tìm một công việc trong một lĩnh vực cụ thể. Tuy nhiên, nhiều người khác có lựa chọn làm thêm giờ để kiếm nhiều tiền hơn, hoặc làm việc chăm chỉ hơn để được tăng lương hoặc thăng chức, hoặc hướng tới một nghề nghiệp được trả lương cao hơn, hoặc chỉ là sống tối giản hơn. Bằng việc kiếm thêm tiền và biết cách cho đi, hầu như bất kỳ ai ở các quốc gia giàu có đều có thể giúp đỡ người khác rất nhiều.
