Hơn 65 triệu người tại Mỹ đang vật lộn với chứng lo âu, và con số này thậm chí còn cao hơn trên toàn thế giới. Khi trải qua cảm giác này, việc sống cuộc sống theo ý muốn trở nên vô cùng khó khăn. Người lo âu thường hay suy nghĩ quá nhiều và trì hoãn hành động, ngay cả khi họ không hề có ý định như vậy.
Điều này dẫn đến một vòng xoáy xấu hổ và tội lỗi. Tôi hiểu điều đó vì tôi đã từng trải qua. Tôi đã chiến đấu với chứng lo âu trong phần lớn cuộc đời của mình.
Vấn đề là chứng lo âu không dễ để chẩn đoán chính xác. Chỉ cần nhìn vào những tháng giãn cách xã hội vào năm 2020, hầu hết những thứ mọi người đổ lỗi cho chứng lo âu của họ đã biến mất.
Tình hình thay đổi, không còn cảnh kẹt xe, vội vã ở sân bay hay chịu đựng những người thô lỗ trong các cửa hàng và quán cà phê đông đúc. Bạn có thể nghĩ rằng nếu không có những tác nhân gây căng thẳng này, mức độ lo lắng của chúng ta sẽ giảm mạnh, đặc biệt là sau khi nỗi sợ hãi ban đầu về Covid qua đi. Nhưng đối với hầu hết chúng ta, điều đó đã không xảy ra.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ báo cáo rằng rối loạn lo âu tăng khoảng ba lần trong năm 2020 so với năm 2019 (25,5% so với 8,1%), và trầm cảm trở nên phổ biến hơn gấp bốn lần (24,3% vào năm 2020 so với 6,5% vào năm 2019).
Điều quan trọng cần hiểu về lo âu là: Nó không phải do các yếu tố bên ngoài tác động đến bạn nhiều nhất.
Triết gia Khắc Kỷ Epictetus đã từng đề cập tới điều này: “Những gì khiến mọi người buồn phiền không phải là bản chất của sự việc, mà là cách đánh giá của họ về những sự việc đó.”
Cảm giác hụt hẫng của bạn không chỉ đơn thuần là suy nghĩ; nó còn là sự khó chịu trong thể chất. Nhưng nguyên nhân gây ra nó là gì? Không có yếu tố bên ngoài nào tác động ở đây. Tất cả là do bạn.
Marcus Aurelius từng viết trong “Suy tưởng”: “Ngày hôm nay ta đã thoát khỏi lo toan. Hoặc không phải, đúng hơn là ta đã đẩy được nó đi, vì nó vốn ở bên trong ta, trong nhận thức của ta – chứ không phải từ bên ngoài.”
Chúng ta thường đổ lỗi cho căng thẳng và lo lắng của mình lên những áp lực bên ngoài như công việc hoặc các mối quan hệ xã hội. Nhưng khi những thứ đó bị tước đi, chúng ta phải đối mặt với sự thật: Chúng ta là yếu tố duy nhất không đổi.
Lo âu bắt nguồn từ bên trong chúng ta. Nhưng như Marcus Aurelius đã chỉ ra, điều này cũng có nghĩa là chúng ta có sức mạnh để buông bỏ nó. Chúng ta có thể tự chữa lành chứng lo âu của chính mình.
Dưới đây là 6 mẹo hữu ích mà tôi tìm thấy để đánh bại chứng lo âu:
1. Nhận diện và chấp nhận
Bạn biết khi nào cảm giác lo âu ập đến. Quan trọng là hãy thừa nhận nó. Đừng cố chối bỏ! Chỉ cần tự nhủ: “Lúc này mình đang lo lắng. Nhưng không sao cả. Mình có thể vượt qua.”
Quay trở lại với câu nói của Epictetus, điều thực sự khiến chúng ta buồn phiền không phải là những người hoặc sự kiện mà chúng ta đang đối mặt, mà là cách đánh giá của chúng ta về chúng.
2. Sống trọn vẹn với hiện tại
Lo âu thường xuất phát từ những lo lắng về điều sắp xảy ra hoặc hối tiếc về quá khứ. Giải pháp tốt nhất tôi tìm thấy cho vấn đề này là có một nút “bật/tắt” cho suy nghĩ của mình.
Điều này giúp tôi tập trung vào hiện tại. Bởi vì đó là tất cả những gì chúng ta thực sự có. Những kỳ vọng và nỗi sợ hãi của chúng ta đều nằm trong tương lai hoặc quá khứ. Hãy sống trọn vẹn khoảnh khắc hiện tại. “Không gì khốn khổ và ngu ngốc hơn là sự mong đợi.” — Seneca
3. Hoài nghi những ấn tượng đầu tiên
Ai cũng có xu hướng phản ứng thái quá. Ai đó vượt mặt bạn trên đường, và trước khi bạn nhận ra, bạn đã hét lên với họ. Bạn gặp một khách hàng/đồng nghiệp/sếp thô lỗ và họ khiến một ngày của bạn trở nên tồi tệ.
Cố gắng đừng để những phản ứng ban đầu điều khiển cảm xúc của bạn. Thay vào đó, hãy tập trung vào nhiệm vụ trước mắt.
“Nếu ngươi có thể thoát khỏi những ấn tượng đeo bám tâm trí, thoát khỏi cả tương lai lẫn quá khứ – có thể biến mình trở thành, như Empedocles từng nói, “một khối cầu hân hoan trong sự tĩnh lặng hoàn hảo quanh mình”, và tập trung vào việc sống những gì có thể được sống (nghĩa là hiện tại) … thì ngươi có thể dành thời gian còn lại của đời mình trong thanh thản.” — Marcus Aurelius
4. Chỉ tập trung vào những gì bạn thực sự mong muốn
Con người thường có xu hướng tham lam mọi thứ. Ai không muốn có thêm thời gian, tiền bạc và năng lượng? Chẳng phải sẽ tuyệt vời sao nếu tất cả chúng ta có thể có nhiều hơn?
Nhưng tài nguyên của chúng ta là hữu hạn. Và chúng ta không thể tiêu xài chúng một cách cẩu thả. Đây là điều xảy ra với những người lớn tuổi nuối tiếc những quyết định về nghề nghiệp và cuộc sống của họ, bởi vì họ quá bận rộn theo đuổi một mục đích sai lầm.
Như Epictetus đã nói: “Kiềm chế ham muốn của bạn – đừng đặt trái tim vào quá nhiều thứ và bạn sẽ có được những gì mình cần.”
5. Tạm nghỉ để tìm lại sự an lạc
Nghỉ giải lao, hít thở và cho phép bản thân có một khoảnh khắc bình tĩnh. Giống như việc nhấn nút tạm dừng trong một trò chơi điện tử đầy hối hả. “Không nơi nào ngươi đến bình yên hơn – tự do khỏi những phiền toái hơn – hơn là chính tâm hồn ngươi.” — Marcus Aurelius
6. Suy nghĩ lại quan điểm của bạn về tiền bạc
Những lo ngại về tài chính có thể là tác nhân chính gây ra lo âu. Hãy cố gắng nhìn nhận tiền bạc như một công cụ chứ không phải mục tiêu. Hãy nhớ rằng tiền của bạn phải phục vụ cho bạn. Chứ không phải ngược lại. “Của cải là nô lệ của người khôn ngoan.” — Seneca
Điều may mắn và không may về chứng lo âu của chúng ta là nó phần lớn nằm trong tâm trí. (Miễn là bạn đang chăm sóc tốt cho cả tinh thần và thể chất của mình). Một khi hiểu được điều đó, chúng ta có thể bắt đầu kiểm soát chứng lo âu thay vì để nó chi phối chúng ta và hạn chế tiềm năng của mình.
Những nhà Khắc Kỷ có một số mẹo khá hữu ích để đối phó với lo âu. Tất cả đều hướng đến việc sống trọn vẹn hiện tại, nghi ngờ những phản ứng bản năng và kiểm tra xem chúng ta thực sự mong muốn gì. Nó giống như việc tập trung vào tâm trí và thách thức cách nhìn nhận mọi thứ của bản thân.
Và những câu nói Khắc Kỷ mà chúng ta đã đề cập đến? Chúng giống như những lời nhắc nhở nhỏ rằng chúng ta chính là người cầm lái khi nói đến suy nghĩ và phản ứng của mình.
Lo âu là vấn đề mà rất nhiều người trong chúng ta gặp phải, nhưng cách chúng ta phản ứng với nó mới thực sự tạo ra sự khác biệt lớn. Bằng việc thực hiện sáu điều được đề cập ở trên, chúng ta có thể dễ dàng kiểm soát chứng lo âu và hoàn thành mọi việc một cách tốt nhất.
