Đó là một trong số những câu hỏi cổ đại nhất. Đàn ông luôn bị bối rối về phụ nữ, nhưng vấn đề thực không phải về giới tính, vấn đề thực, quy về bản chất, theo góc độ hiện sinh của tồn tại, đó là vấn đề giữa cái đầu và trái tim.
Cái đầu không thể hiểu bí ẩn của trái tim. Cái đầu vận hành trên sự logic, lý luận, toán học, khoa học; trái tim chẳng biết gì tới lý do, lý luận logic. Trái tim vận hành theo cách khác toàn bộ. Cách thức vận hành của trái tim tạo ra cho cái đầu ý tưởng về sự bí ẩn.
Cho nên đó không phải vấn đề về phụ nữ, câu hỏi khởi lên vì phụ nữ vận hành thông qua trái tim và đàn ông thì quen vận hành qua cái đầu. Bạn đã bao giờ nghe phụ nữ hỏi về bí ẩn của đàn ông chưa? Họ đơn giản biết.
Câu hỏi này khởi sinh từ chính tâm trí lý luận của đàn ông. Nó là hiện tượng rất nông cạn. Nó tốt với vật thể, với những thứ chết, những thứ không có nội tâm, không sự sống. Khoa học có thể luôn đúng về vật thể, nhưng khoảnh khắc nó phải nghĩ về chủ thể – thứ tồn tại nội tâm – thế thì nó đơn giản đầu hàng.
Trái tim đơn giản biết mà không cần thông qua quá trình nghiên cứu hay thảo luận. Làm sao bạn biết rằng hoa hồng đẹp? Nó có phải một kết luận lý trí? Nếu bạn mang lý luận vào, bạn sẽ không thể chứng minh hoa hồng là đẹp, bởi vì lý luận không thể đo lường được hiện tượng về cái đẹp.
Khi bạn nói hoa hồng đẹp, bạn đang vận hành từ trái tim. Khi bạn nói rằng đêm nhiều sao làm bạn say đắm, đột nhiên bạn sẽ nhận ra đó là tiếng nói của trái tim, và cái đầu hoàn toàn không có khả năng hiểu cách trái tim vận hành.
Nhưng trái tim cũng có cùng khó khăn như cái đầu, bởi vì cái đầu chỉ ở trên bề mặt trong khi trái tim ở rất sâu trong bạn. Cái thấp hơn không thể hiểu được cái cao hơn. Nhưng cái cao hơn hiểu cái thấp hơn rất dễ dàng, chẳng cần lý luận.
Trái tim của bạn cao hơn và sâu hơn cái đầu. Phụ nữ có thể là nhà thơ nhưng khó là nhà toán. Toán học là trò chơi thuần tâm trí. Thơ ca là hiện tượng khác toàn bộ.
Vậy nên tôi nhấn mạnh rằng, câu hỏi của bạn đã được định dạng theo hướng sai ngay từ ban đầu. Nó không phải về bí ẩn của phụ nữ đâu, nhưng là bí ẩn của những trái tim – thứ mà cái đầu vẫn chưa có khả năng để hiểu.
Nhưng quên về đàn ông và phụ nữ đi, hãy chỉ nghĩ về cái đầu của bạn và trái tim riêng của bạn, chúng có sự hợp nhất chưa? Chúng có khả năng thấu hiểu nhau chưa?
Bạn phải rất tỉnh táo về điều đó. Khi trái tim và cái đầu hài hoà cùng nhau, bạn là người hoàn thiện và toàn bộ. Vậy làm sao để trái tim và cái đầu gặp nhau? Đây là một câu hỏi mang tính đa chiều hướng nhưng chung quy, chúng gặp nhau trong thiền.
Trong thiền, cái đầu trống rỗng và trái tim cũng trống rỗng. Cái đầu trống rỗng suy nghĩ và trái tim trống rỗng cảm xúc. Khi hai sự trống rỗng này gặp gỡ và hội nhập, bạn là toàn thể, bạn là linh thiêng, bạn là một với sự tồn tại và với Thượng đế.
Cho nên, nếu bạn thật sự muốn hiểu bí ẩn về phụ nữ, bạn sẽ phải hiểu nghệ thuật làm tan chảy tâm trí bạn vào trong trái tim của bạn. Điều đó sẽ không chỉ giúp bạn hiểu bí ẩn của phụ nữ mà còn giúp bạn hiểu cả bí ẩn của đàn ông. Không chỉ thế, nó còn giúp bạn hiểu được bí ẩn của toàn thể sự tồn tại.
