Tôi có thói quen tập thể dục hàng ngày trong khoảng từ 5 đến 7 giờ tối. Nếu có một ngày không tập, tôi sẽ thấy như mình đang đi ra đường mà quên mặc quần lót. Đó là khoảng thời gian mà người ta cần phải chuẩn bị bữa tối, nhưng thật may mắn là tôi có một người mẹ tuyệt vời luôn nấu cho tôi ăn dù tôi không động tay vào xoong nồi.
Nhưng một ngày nọ, mẹ tôi cảm thấy hơi mệt khi chuẩn bị nấu bữa ăn. Mẹ cần được nghỉ ngơi và đáng ra tôi nên là người nấu bữa tối ngày hôm đó. Tôi biết điều đó Nhưng bởi vì tôi có thói quen tập thể dục, nên tôi theo quán tính tôi xỏ giày và lượn ra ngoài. Tôi đi tập và để mẹ tôi nấu cơm với cái đầu váng đau vì cảm nắng. Tật xấu của chúng ta là khi được quan tâm quá nhiều, chúng ta sẽ bớt quan tâm tới người khác. Tối đó khi đi mua thuốc cho mẹ, tôi không thể ngừng hỏi tại sao tôi lại có thể vui vẻ với mấy bài tập chết tiệt trong khi mẹ tôi đang ốm.
Khi bạn nói đến một thói quen, đó là điều mà bạn làm một cách tự động mà không cần suy nghĩ. Nếu như bạn đói và ngay lập tức vớ lấy gói burritos, bạn gọi đó là thói quen xấu. Nếu như bạn thức dậy rồi tự động đến phòng gym, bạn gọi đó là thói quen tốt.
Ngày nay, chúng ta đã tích tụ trong mình quá nhiều những sự vô thức thường dẫn đến những kết quả xấu, chủ yếu là liên quan đến “tứ khoái”: ăn, ngủ, x, y, làm chúng ta trở nên béo ú, lười nhác và thèm muốn vô độ. Chúng ta định sửa chữa những sự vô thức này bằng những sự vô thức khác mà có cảm giác tốt hơn. Thường thì khi ai đó nói đến chuyện thay đổi bản thân có nghĩa là họ đang nói đến việc thay đổi các thói quen của mình. Họ muốn thay đổi thói quen ăn vặt, ham ngủ, lười biếng thành thói quen luyện tập, học hỏi và chăm sóc bản thân. Nhiều người ngày nay muốn biến mình trở thành những cỗ máy công nghiệp có thể tự động thực hiện những thói quen “tốt” này. Họ kỳ vọng thông qua sự khổ luyện trong 21 ngày hoặc 66 ngày gì đó họ có thể tự động dậy vào lúc 5 giờ sáng, tự động ra ngoài chạy bộ, tự động đọc sách vào buổi tối, tự động đăng tải những điều tích cực lên mạng xã hội, vân vân và mây mây. Những chương trình thử thách thói quen được coi như những liểu thuốc tiên để thay đổi cuộc sống, nhưng thực chất đó chỉ là một sự chuyển đổi nhỏ. Thay vì vô thức trong việc hưởng lạc, chúng ta sẽ trở nên vô thức trong việc phát triển bản thân. Vẫn chỉ là một cách sống vô thức, nhưng trông nó sẽ hay hơn trên mạng xã hội. Chiến binh 66 ngày vạn tuế.
Mong muốn thay đổi cuộc sống của mình là một điều tốt. Nhưng nếu bạn muốn cuộc sống của mình là sự tổ hợp của những thói quen, đó có nghĩa là bạn đang muốn mình sống một cách vô thức. Bạn đang muốn cài đặt vào não bộ của mình một số chương trình để cơ thể bạn có thể tự động thực hiện. Tại sao bạn lại muốn sống như một cái máy? Tại sao bạn lại muốn để cho cơ thể và tâm trí điều khiển mình trong khi đáng ra bạn cần phải là người điều khiển nó? Mấu chốt của vấn đề không phải ở việc bạn làm gì, mà ở chỗ bạn làm điều đó có ý thức hay không. Vậy bạn định sẽ sống như một con người tỉnh táo và nắm lấy quyền điều hành cơ thể cũng như tâm trí mình, hay bạn sẽ tiếp tục biến mình thành một chú robot? Nếu bạn muốn trở thành một chú robot, bạn sẽ không cần phải nỗ lực lắm đâu. Vì bạn đã đang là như thế rồi.
Bất kể điều gì mà bạn làm một cách thiếu ý thức, đều sẽ có ngày mang lại hậu quả xấu cho bạn. Khi bạn hành động vô thức, bạn không nhận thức rõ tình hình. Khi bạn không nhận thức rõ tình hình, bạn dễ mắc sai lầm. Nếu bạn ăn kiêng trong vô thức, bạn sẽ kết thúc với cơ thể lả đi và tự sỉ vả chính mình vì không thể kiềm chế trước cái hamburger. Nếu bạn học hỏi trong vô thức, bạn sẽ dễ tiếp nhận những tư tưởng không đúng đắn. Nếu bạn cứ tập thể dục trong vô thức, bạn sẽ rất dễ tập sai cách và gây hại cho cơ thể mình. Nếu bạn sống trong vô thức, bạn sẽ gây ra những điều tệ hại cho mọi người xung quanh và cả chính bạn.
Chuyển đổi từ những hành động vô thức này sang những hành động vô thức khác chẳng có ý nghĩa gì cả. Để có thể tạo ra những kết quả tích cực, bạn phải chuyển đổi từ việc hành động thiếu ý thức sang sống có ý thức. Không phải là xây dựng thói quen “có ý thức”, mà là sống có ý thức, bởi vì thói quen “có ý thức” cũng là một sự vô thức. Chỉ khi bạn sống có ý thức trong từng hành vi, bạn mới có thể biến mình trở thành ông chủ của cơ thể mình thay vì là người phục vụ của nó. Bạn sẽ là người lựa chọn, thay vì kẻ chạy theo. Tất cả những điều tồi tệ bạn đã tạo ra, hay những thứ mà bạn gọi là thói quen xấu chỉ là do bạn không kiểm soát được mình có đúng không? Vậy thì hãy bắt đầu kiểm lấy soát nó, và đừng tự tạo ra những phương pháp để nó kiểm soát bạn.
