By Naval
Dịch bởi: Thuận n
40. Being Ethical Is Long-Term Greedy
CHƠI ĐẸP THẬT RA CŨNG LÀ MỘT CÁCH THAM LAM
Nếu bạn chơi đẹp, lâu dài lợi ích mà bạn nhận được sẽ rất nhiều.
40.1 Ethics isn’t something you study; it’s something you do
Đạo đức không thể chỉ nói bằng mồm, bạn phải thực hiện nó.
Người Phỏng Vấn (NPV): Anh có để xuất với mọi người về những kĩ năng cần có, bao gồm: lập trình, bán hàng, đọc , viết và toán học. Một trong những thứ bị anh lược bỏ là đạo đức.
Naval(N): Nhiều người có định kiến rất mắc cười về kiếm tiền và làm giàu. Nên tôi định thêm cái đó vào. Nhưng tôi nhận ra để biết một người thật sự nghĩ gì, niềm tin của người đó ra sao thì hãy nhìn những hành động của anh ta, chứ không phải những lời anh ta nói.
Ai cũng có một bộ quy chuẩn đạo đức riêng của mình. Ta học từ sách vở, từ những kinh nghiêm thực tế. Đạo đức của một cá nhân không thể cứ cầm tay rồi chỉ phải thế này thế kia mà người ta làm theo đâu? Do đó tôi không khuyên mọi người học về đạo đức.
Nhưng tôi nghĩ có 2 quy tắc hữu ích mà ai cũng áp dụng được. Thứ nhất là quy tắc vàng: “Hãy làm cho người khác điều anh muốn họ làm cho anh.” Và quy tắc bạc của Taleb: “Đừng làm những gì mà anh không muốn người khác làm với anh.”
40.2 Trust leads to compounding relationships
Niềm tin thường dẫn đến những mối quan hệ trĩu quả
N: Khi bạn đã kinh doanh đủ lâu, bạn sẽ hiểu giá trị của niềm tin, của một đối tác lâu dài nó quan trọng như thế nào. Vì từ niềm tin ta có thể tạo lãi suất kép từ những mối quan hệ. Bạn muốn làm việc với những tin tưởng được trong một quãng thời gian dài mà không phải thường xuyên đánh giá lại hay dè chừng.
Nhờ chơi đẹp nên bạn có thể và sẽ thu hút những người cũng chơi đẹp. Mà những người chơi đẹp cũng sẽ hay chơi với những người chơi đẹp khác. Từ đó bạn sẽ có một mạng lưới những người chơi đẹp.
40.3 Being ethical attracts other long-term players
Sống đẹp sẽ thu hút những người sống đẹp khác
Sống đẹp là một cách sống ích kỷ. Vì nó sẽ thu hút những người sống đẹp, chơi đẹp khác cũng có mong muốn làm ăn và chơi với những sống đẹp và chơi đẹp khác.
Nếu bạn tạo được danh tiếng nhờ chơi đẹp, sống đẹp thì rất có khả năng sẽ có những người sẵn sàng trả tiền cho bạn để bạn đứng ra làm trung gian. Sự tham gia của bạn sẽ đảm bảo cho sự giao thương đó.
Thêm nữa bạn sẽ tự có ý thức bảo đảm danh tiếng của mình, bạn sẽ đảm bảo sự hợp tác ấy phải công bằng nhất, thuận mua vừa bán nhất.
Đường dài thì chơi đẹp ăn chắc. Nhưng thường dài sẽ khiến người ta nản. Đấy là lý do vì sao ăn xổi ở thì là một chiến lược rất nhiều người chọn.
40.4 Being ethical is long-term greedy
Sống đạo đức là một cách ăn dày và ích kỷ trong dài hạn
N: Sống đẹp trời trả lại cho.
Ví dụ đơn giản: Bạn không nói dối. Vì khi dối gian, não bạn phải chạy đến 2 chương trình, một để nói dối và một để đảm bảo bạn không lạc những dối gian đấy vào nhau hay vào sự thật. Trong khi đó, nếu bạn thành thực, bạn chỉ cần một chương trình thôi. Bao nhiêu năng lượng được giải phóng.
Thêm nữa, thành thực xua đuổi những kẻ xu nịnh và thích được xu nịnh. Dĩ nhiên trong những người như vậy có thể sẽ có bạn bè hoặc người thân, và quá trình ấy không dễ chịu chút nào. Nhưng những chỗ trống ấy hoàn toàn có thể được trám bởi những người thành thật khác giống bạn. Bạn đang đạo đức một cách ích kỷ đấy.
40.5 If you cut fair deals, you will get paid in the long run
Không làm ăn chộp giựt sẽ giúp bạn nhận nhiều hơn trong tương lai.
Thử lấy ví dụ khác nhé. Thương thuyết theo kiểu móc ngoặc, lừa tình, gài độ sẽ giúp bạn ăn nhiều trong thời gian ngắn.
Nhưng làm vậy bạn đang tạo một danh tiếng cho chính mình là phường làm ăn chộp giựt. Từ đó sẽ khiến chất và lượng đối tác tiềm năng của chính bạn tụt giảm theo thời gian. Còn nếu làm ngược lại, bạn hoàn toàn có khả năng trở thành trung gian, đại diện đứng ra thương thuyết.
Từ một hai vụ, bạn sẽ dần xây dựng bản thân là một người thương thuyết đàng hoàng, và từ đó hiệu ứng cầu tuyết xảy ra. Bạn có thông tin của các bên, có lòng tin, có tiếng nói.
Ngoài ra có rất nhiều hệ quả không lường trước được từ các hành vi của bạn. Đánh cược an toàn nhất là bạn hãy chơi đẹp, vì đấy là cửa thắng cao nhất nếu xét theo trường dài.
41. Envy Can Be Useful, or It Can Eat You Alive
DÙNG GANH TỊ LÀM ĐỘNG LỰC NHƯ LÀ CHƠI VỚI LỬA.
Ganh tị có thể cho một động lực to lớn, hoặc cũng có thể tiêu diệt bạn.
41.1 Suffering through the wrong thing can motivate you to find the right thing
Bị làm sai quấy có thể tạo động lực cho bạn làm điều đúng.
Người Phỏng Vấn (NPV): Anh hãy thử kể qua một số nghề nghiệp của anh được không? Đặc biệt là những cái mà anh làm lúc bán thời gian và những cái mà tạo động lực cho anh.
Naval(N): Đây là một vấn đề khá cá nhân, nhưng tôi sẽ chia sẻ cho anh luôn. Có một phong trào trên mạng xã hội ghi rằng : Nêu tên 5 công việc anh đã làm. Rất nhiều người giàu có ghi những việc bình thường để cố tỏ vẻ. Do đó tôi cũng ngại khi nói về việc này.
Dẫu vậy tôi cũng nói thẳng luôn là tôi đã có những việc tay chân mang tính đầy tớ.
Nhớ năm đó học đại học tôi rửa chén ở căng tin trường. Ngày này qua tháng nọ. Và đến một lúc nào đó tôi chửi: “Đ* má, đéo rửa nữa.”. Dĩ nhiên có làm mới có ăn, tôi nói chuyện và xin xỏ một chân trợ giảng trong một khóa khoa học máy tính. Tôi phải phịa kinh nghiệm để ứng tuyển và vừa làm vừa học.
Do đó kiến thức nền của tôi về khoa học máy tính thật ra đến từ việc tôi ghét rửa chén. Không, tôi không chỉ trích việc rửa chén hay những người rửa chén. Việc nào cũng là việc. Nhưng tôi ghét mối quan hệ giữa tôi với rửa chén.
Vì đầu tôi rất bùng nổ và năng động. Do đó tôi muốn kiếm tiền qua hoạt động tri thức, không phải hoạt động thể chất. Đôi khi bạn phải kinh qua gian truân, chịu khổ ải mới có động lực làm điều đúng.
41.2 Being a lawyer was not what I was meant to do
Số tôi cũng không phải để làm luật sư.
N: Vẫn là hồi đó, tôi có chân thực tập trong một văn phòng luật sư cao cấp ở New York. Mỗi tội tôi bị đuổi vì lướt web. Mà thật ra chưa đến mức web nữa, chỉ là một dạng mạng cục bộ có tin tức các thứ.
Và đó là điều duy nhất khiến tôi không chán đến ngủ gục khi làm việc. Tôi là một thằng thực tập sinh được trả lương cáo quá mức cần thiết và mặc đồ vest. Tôi sẽ chờ ở phòng họp, đưa cho luật sư những bản photo copy nào đó mà họ cần.
Quá chán. Thời đó còn chưa có iPhone nữa chứ. Tôi đọc mọi thể loại báo chí có sẵn trong lúc chờ đợi. Thậm chí là những tờ phích. Vì ngồi nghe những luật sư bàn những chi tiết kĩ thuật về luật khiếm não tôi như bị chích thuốc tê.
Do thiếu tập trung như vậy tôi bị nhắc nhở nhiều lần. Và rồi bị đuổi việc. Và tôi rất buồn bởi mất kì thực tập danh giá, mất cửa vào trường luật và cả sự chỉ trích của gia đình
Và tất cả những điều trên khiến tôi chán nản trong một giờ trước khi nhận ra mình đã thật sự được tự do.
Luật sư là một nghề ổn. Tốt nữa là đằng khác. Nhưng tôi cũng không hợp với nó.
41.3 Envy can be useful or it can eat you alive
Ganh tị có thể ăn tươi nuốt sống bạn.
N: Hồi đó kinh tế khó khăn, hình như là nhiệm kì của Bush cha, tôi ráng lắm kiếm được việc phục vụ ở một dịch vụ nấu ăn đồ Ấn. Nhưng do định mệnh, có một người bạn của tôi đặt đồ ăn từ dịch vụ đấy. Thế là trong bữa tiệc sinh nhật ấy, ai ai cũng cười nói, ai ai cũng nhìn tôi. Thật sự rất nhục, muốn độn thổ ngay lập tức. Lúc đấy tôi đang học cấp 3 nữa chứ! Cả thế giới như đổ sụp.
Và đó chính là lúc tôi nổi lên tham muốn rằng sẽ không bao giờ phải hạ mình như vậy nữa.
Một cách nào đó, việc chịu nhục như vậy vô hình chung lại tạo ra một nguồn động lực khổng lồ cho tôi trong việc kiếm tiền. Có những giai đoạn bình bình trong cuộc sống bạn cần một cú hích thì ganh tị có thể là giải pháp cho bạn. vấn đề là nếu bạn quá dựa dẫm vào nó sẽ bị nó ăn tươi nuốt sống
