Có phải bạn đang cảm thấy áp lực khi phải kiếm nhiều tiền hơn? Bạn không hề cô đơn đâu. Bởi vì hầu hết mọi người trong số chúng ta đều chạy theo tiền bạc. Một số người làm điều đó để nâng cao địa vị của mình và có thể mua những món đồ đắt tiền hơn. Những người khác theo đuổi tiền bạc vì nhờ nó mà họ có thể đi du lịch đây đó được nhiều hơn. Và cũng có nhiều người như tôi, lớn lên trong nghèo khó nên quyết tâm sẽ không bao giờ để cảnh nghèo khổ quay trở lại. Thực sự mọi người đều không quan trọng lý do tại sao chúng ta lại theo đuổi tiền bạc. Tất cả chúng ta đều theo đuổi tiền bạc dưới hình thức này hoặc hình thức khác.
Người giàu không bao giờ cảm thấy đủ và người nghèo lại không bao giờ có đủ. Nhiều thứ trong cuộc sống không hề công bằng. Tuy nhiên, theo đuổi tiền bạc không nhất thiết là điều gì đó xấu xa miễn là bạn làm điều đó một cách trung thực và không phạm pháp. Epictetus đã từng nói: “Nếu bạn có thể kiếm được tiền trong khi vẫn giữ được sự trung thực, đáng tin cậy và cả phẩm giá, thì hãy cứ thoải mái làm điều đó bằng mọi cách.”
Quan điểm của những người theo chủ nghĩa Khắc Kỷ về vấn đề này như sau: Tiền có vai trò rất quan trọng và chúng ta cần nó để trở thành một thành viên của xã hội này. Việc cung cấp giá trị cho cộng đồng là một điều cực kỳ tốt mà mọi người nên làm. Cũng chính điều này dẫn chúng ta đến việc chúng ta phải kiếm được nhiều tiền hơn. Nhưng bạn hoàn toàn không thể mang lại những giá trị hữu ích cho cộng đồng nếu bạn hành động vô liêm sỉ và “tham nhũng”, như Epictetus đã từng nói. Đó là lý do tại sao có những điều quan trọng khác trong cuộc sống, những thứ như sự tin cậy, tính chính trực và những việc như bảo vệ các giá trị đúng đắn khác.
Nhưng chúng ta không thể nói rằng giá trị của chúng ta quan trọng hơn cả tiền bạc. Tại sao mọi người lại có sự ám ảnh với việc phải xếp hạng mọi thứ nhỉ? Kể cả trong các mối quan hệ, mọi người vẫn thường nói những điều như: “Bạn bè của bạn quan trọng hơn tôi.”
Tôi không nhìn nhận mọi việc trong cuộc sống như vậy. Có những thứ quan trọng và cũng có những thứ không quan trọng. Tôi luôn đảm bảo về việc đặt giá trị của những điều quan trọng lên trên những điều không quan trọng khác.
Kiếm tiền? Điều này quan trọng. Thành thật với bản thân? Điều này cũng rất quan trọng. Vậy điều đó có nghĩa là: hãy kiếm sống một cách trung thực và đối xử tốt với những người xung quanh bạn. Đây là một ví dụ khác cho việc này. Người bạn đời của tôi? Đây chắc chắn là người quan trọng rồi. Gia đình tôi? Đây cũng là những người rất quan trọng với tôi. Vậy điều này có nghĩa là gì? Chính là bạn nên dành thời gian cho cả hai, giao tiếp một cách cởi mở và trân trọng tất cả mọi người.
Bạn hoàn toàn không cần phải xếp hạng mọi thứ trong cuộc sống. Bạn có thể đặt tầm quan trọng như nhau cho nhiều hơn một thứ. Khi bạn không làm được như vậy, bạn sẽ chỉ có thể ưu tiên được một thứ. Hãy nghĩ về tất cả những người đã mù quáng theo đuổi tiền bạc và hy sinh những mối quan hệ xung quanh, tính chính trực và cả những giá trị của cá nhân họ. Nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett đã từng nói: “Bạn có thể mất đến 20 năm để xây dựng danh tiếng của mình nhưng chỉ mất 5 phút để phá hủy nó.”
Điều đó thật sự rất đúng trong mọi trường hợp. Khi bạn lừa dối mọi người, họ sẽ không bao giờ tin tưởng bạn nữa. Hãy thử mở tờ Wall Street Journal và bạn hoàn toàn có thể đọc được những câu chuyện về một CEO sa thải nhân viên qua Zoom hay một nhà quản lý quỹ làm bốc hơi một số tiền trị giá nhiều tỷ đô la trong quỹ. Đây đều là những điều mà tôi gọi là cuộc đua chết người về tiền.
Khi bạn vứt bỏ nhân cách và danh tiếng của mình để đổi lấy cơ hội kiếm được một ít tiền thì chính xác là bạn đang trong tình huống như giấy đùa với lửa. Điều này hoàn toàn không đáng. Khi bạn đánh mất chính mình, thì chính xác là bạn đã rơi vào trạng thái: mất tất cả. Không có người nào tỉnh táo mà lại chấp nhận hy sinh hạnh phúc của mình để lấy nhiều tiền hơn cả. Điều tương tự cũng đúng với các mối quan hệ của bạn. Một số người nghĩ rằng nếu họ trở nên giàu có, gia đình và bạn bè của họ sẽ được hưởng lợi theo một cách nào đó. Điều này có thể đúng trong suy nghĩ của bạn, nhưng trên thực tế thì không.
“Một người bạn tốt là một người sẽ không muốn bạn đánh mất đi sự chính trực của mình hơn là người luôn mong muốn bạn sẽ cho anh ta tiền.” Epictetus đã nói một cách rất khôn ngoan. Bạn hoàn toàn có thể suy nghĩ về nó nhiều như bạn muốn. Nhưng bạn sẽ không bao giờ có thể nói: “Tiền là thứ quan trọng nhất”, bởi vì không có điều gì như thế cả. Tiền quan trọng nhưng cũng có rất nhiều thứ khác quan trọng không kém. Đơn giản là bạn chỉ cần ưu tiên tất cả những điều quan trọng đó. Và nếu bạn không trở nên giàu có mà vẫn sống một cuộc sống bình thường? Ít nhất bạn đã có những giá trị và nhân cách tốt đẹp của bản thân mình. Đó là một điều rất quý trong thế giới ngày nay.
