Sau khi đọc chap 1, chắc bạn cũng ý thức được rằng, thói quen là thứ quyết định tương lai, cuộc đời của mỗi người chúng ta. Chính vì lẽ đó, công cuộc tu thân cần phải bắt đầu từ việc thay đổi thói quen chứ không phải ở nơi nào khác xa xôi. Ở bài viết này, mình sẽ bàn về “cơ chế vòng lặp” cực kỳ quan trọng của thói quen.
Vòng lặp thiên đường/địa ngục được xây dựng dựa trên nguyên lý tương hỗ – khắc chế lẫn nhau giữa các tật xấu và thói quen tốt. Cụ thể, những thói quen tốt mà bạn đã xây dựng có thể giúp những thói quen tốt khác được duy trì, phát triển; đồng thời khắc chế những tật xấu khác và ngược lại. Chẳng hạn thói quen ngủ sớm sẽ giúp tính tập trung được phát huy mạnh mẽ, đồng thời có thể khắc chế thói ăn khuya.
Không dừng lại ở đó, sự tương hỗ – khắc chế giữa chúng còn trên mặt trận cảm xúc. Để dễ hiểu hơn, chúng ta cùng đến với ba câu chuyện câu chuyện mà mình bịa ra dưới đây, hy vọng sẽ làm sáng tỏ được phần nào ý niệm này:
Chuyện đầu tiên kể về Lười với những sự thống khổ của mình. Là một người có tật làm biếng từ nhỏ, khi có việc cần phải hoàn thành, Lười thường trì hoãn không làm sớm; khi gần đến dealine, vì nỗi sợ thiếu ăn, thiếu mặc, nỗi sợ bị sếp la mắng, Lười ta cực kỳ vất vả mới lôi bản thân ra khỏi những cám dỗ như ngủ nướng, trà sữa, tik tok, game, pỏn, suk… để xách mông lên mà làm việc, đây là điều thống khổ đầu tiên.
Điều thống khổ thứ hai, trong lúc làm việc, vì trước đó đã quen với những thứ dễ dàng, dopamine liều cao, bây giờ phải deal với những thứ chán ngắt, khó khăn nên Lười trải nghiệm một cảm giác chán chường + thống khổ ghê gớm (xem lại seri Khổ Vui Ở Đời).
Làm nửa tiếng, giải lao 1 tiếng, chính vì thế mà công việc không được làm tới nơi tới chốn, thời gian thì lâu mà lại không hiệu quả, đây là điều đau khổ thứ ba. Điều thứ tư mà Lười phải đối diện chính là sự dằn vặt đến từ bên trong, sự chán nản, thất vọng đối với bản thân, “sao mình lười thế này”, “sao mình vô dụng quá”, “đã tự hứa bao nhiêu lần rồi”…
Sau khi trải qua những đau khổ kể trên, Lười lại phải deal với sự khinh thường, chế giễu, không được tôn trọng của gia đình, bạn bè, đồng nghiệp… viết đến đây mà mình cảm thấy panic hộ Lười, thân làm trai trong thiên hạ mà không được tôn trọng, không được chứng minh bản thân, cái cảm xúc đó chắc tởm lắm (mình chưa trải qua, nhưng nghĩ đến thôi đã thấy ớn ớn).
Đến đây, sau khi ăn trọn combo kể trên, như một quy luật định sẵn, Lười tìm đến những vui thú tầm thường để trốn tránh theo đúng lời dạy của thầy mình, rằng: “Con người không tìm thấy lối xuất ly đau khổ nào khác ngoài dục lạc”. Nhờ vậy, Lười bắt đầu một chu kỳ hưởng lạc – lười – trì hoãn – chán việc – trễ deadline – dằn vặt – bị khinh thường – hưởng lạc (một vòng lặp như cứ*).
Ở đây, mình nói rằng, vì lười biếng mà tật trì hoãn, tật mất tập trung, tật than vãn, tật vô kỷ luật, tật thức khuya, tật nghiện những thứ vô bổ được phát triển mạnh mẽ hơn. Nói cách khác Lười ta đang ở trong một VÒNG LẶP ĐỊA NGỤC.
Thế còn vòng lặp thiên đường thì sao, chúng cùng đến với anh Kiên, một người có thói quen kỷ luật từ bé. Vì kỷ luật nên anh không để bản thân bập vào những thứ vô bổ như tiktok, youtube, game, pỏn, suk… anh cũng nói không với dopamine liều cao, những liều dopamine rẻ tiền, chính vì thế mà mọi thứ trong đời của anh đều có màu sắc rực rỡ hơn (do nhạy cảm với dopamine). Khi có gì đó cần phải hoàn thành, anh sẽ bắt tay vào làm ngay thay vì để nước đến chân mới nhảy, trong tâm thế thoải mái. Trong lúc làm việc anh sẽ vứt tất cả những thứ làm xao nhãng qua một bên, tập trung tuyệt đối, vào flow, nhập định, nhờ điều này mà công việc được hoàn thành trong thời gian ngắn hơn với kết quả đẳng cấp hơn. Như một điều tất yếu, anh Kiên được bạn bè, đồng nghiệp, gia đình… tôn trọng, yêu mến, serotonin trong não tiết ra liên tục khiến lưng anh thẳng, giọng anh trầm, mặt mũi anh sáng sủa, lại càng được yêu mến nhiều hơn. Từ đây, anh kiên bắt đầu một vòng lặp xịn xò mới.
Qua câu chuyện anh Kiên, có thể thấy rằng nhờ thói kỷ luật mà những thói quen tốt như lạc quan, yêu đời, nofap, ngủ sớm, tập trung… được phát triển, duy trì. Nói cách khác, anh Kiên đang ở trong “VÒNG LẶP THIÊN ĐƯỜNG”.
Câu chuyện thứ ba mà mình bịa ra nói về một thằng bạn có lối sống cực kỳ tệ hại, với đầy đủ combo hủy diệt bao gồm: thuốc lá, thức khuya, chơi game, sukcard, dậy trễ, nhịn ăn sáng; quần áo thì vứt bừa bãi cả nhà, dơ cũng không chịu giặt mà chỉ đem phơi rồi mặc lại; chén bát thì chất chồng không bao giờ rửa, khi nào ăn thì mới rửa qua loa 1,2 cái mà dùng… Sống mòn là vậy, nhưng kể từ khi nổi hứng dọn dẹp cái phòng trọ bề bộn, nó cảm thấy muốn giặt luôn đống đồ dơ, rồi vì thấy đống chén không còn phù hợp với khung cảnh ngăn nắp mà mình vừa tạo ra, lần đầu tiên nó rửa hết đống chén. Đến đây thì cảm thấy cuộc đời sao mà sáng sủa thế kia, được một thời gian gọn gàng ngăn nắp thì nó chuyển sang chơi game ban ngày, không thức khuya nữa. Sau này còn đi tập gym, tham gia group không fap, do đó mà bớt suk card, bỏ bữa. Từ một thằng loser với cơ thể yếu ớt, tinh thần mụ mị, nó trở thành một thằng loser sạch sẽ và khỏe mạnh hơn.
Câu chuyện này là minh chứng về việc phá vỡ vòng lặp địa ngục, bắt đầu vòng lặp thiên đường từ chỉ một thói quen nhỏ “dọn nhà”.
Điều hay ho nằm ở chỗ, trên con đường tu thân, sẽ đến một giai đoạn, các thói quen tốt trong bạn tự nuôi dưỡng lẫn nhau khắc chế hoàn toàn tật xấu, đến lúc này bạn chẳng cần cố gắng để duy trì những thói quen tốt đẹp, lành mạnh nữa rồi. Chúa Jesus dạy chí phải: “Ai đã có thì được cho thêm và sẽ có dư thừa; còn ai không có, thì ngay cái đang có cũng sẽ bị lấy mất”.
Bí quyết ở đây là chỉ cần xây dựng và DUY TRÌ TUYỆT ĐỐI, ĐẾN TẬN CÙNG một thói quen tốt (có thể là chạy bộ, ngủ sớm, nofap, dọn phòng…). Bạn sẽ kết thúc vòng lặp địa ngục đang hành hạ, tàn phá thân tâm, lấy cảm xúc bắt đầu một vòng lặp thiên đường, đưa đến một tương lai lành mạnh, tốt đẹp.
Mọi thứ đều phải bắt đầu bằng hành động, đừng tham lam, hãy chọn cho mình duy nhất một thói quen tốt và bắt tay vào thực hiện ngay lập tức. Cuối cùng là KIÊN TRÌ, NỖ LỰC để duy trì BIÊN GIỚI LÀNH MẠNH CUỐI CÙNG này.
Chúc các bạn luôn tìm thấy sự thảnh thơi nơi tâm hồn, thân ái!
Như Tuệ.
