Năm 2020 là một năm đầy sóng gió và khó đoán trước được những gì đang diễn ra. Năm nay bắt đầu bằng việc nhiều ngôi sao đáng kính trọng qua đời, xảy ra một trận đại dịch kinh hoàng, cả thế giới đóng cửa và đang diễn ra một cuộc bầu cử tổng thống quái đản nhất mà tôi từng chứng kiến.
Tôi viết những dòng này không phải là để kêu gào về ngày tận thế — điều cuối cùng mà mọi người cần biết về các sự kiện này. Mà tôi viết ra đây là để giới thiệu cho các bạn một khái niệm được các Samurai thực hành rất nhiều, gọi là “Fudōshin”, một khái niệm sẽ giúp các bạn tìm thấy khoảng lặng hoàn hảo trong lúc hỗn loạn này.
Fudōshin (不動心): là một khái niệm trong võ thuật Nhật Bản, có nghĩa là \”tâm bất động\”. Chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy được thông qua quan sát trong tự nhiên:
— Một đô vật sumo giữ vững tư thế chuẩn bị trước cú tông mạnh nhất của đối thủ.
— Một Samurai đối mặt với cái chết đang đến gần.
— Một tảng đá đứng sừng sững giữa dòng sông chảy xiết.
— Một cây sồi già bám rễ tại chính nơi nó mọc lên, trải qua những cơn bão dữ dội và sự thay đổi bất tận qua các mùa.
Mặc dù phương pháp này thường được những người theo chủ nghĩa khổ sai áp dụng, nhưng Fudōshin lại là một khái niệm phổ biến hơn, nếu được thực hành đúng cách , sẽ giúp các bạn phát triển một ý chí bất khuất, một ý chí giúp các bạn kiên định chống lại sự hỗn loạn của thời đại ngày nay.
?HÔNG LAY CHUYỂN NGAY CẢ KHI KHÔNG ĐƯỢC KHEN CŨNG NHƯ KHÔNG BỊ CHÊ
Tôi từng có biết một người bị mắc hội chứng Rối loạn Lưỡng cực Loại I. Người đó rất nhạy cảm với những lời chỉ trích đến nỗi một nhận xét nhỏ nhất cũng có thể đẩy người đó vào một vòng xoáy bao gồm trầm cảm, tự làm hại bản thân và kết thúc bằng sự tuyệt vọng. Bị bệnh tâm thần suy nhược không phải là điều dễ dàng, nên tôi sử dụng câu chuyện này để làm nổi bật một trong những nguyên tắc của cuộc sống mà ít người nắm được:
Nếu các bạn quan tâm quá mức đến những gì người khác nghĩ về các bạn, các bạn sẽ mãi mãi không đạt được hạnh phúc. Giống như Lão Tử đã viết, “Quan tâm đến sự chấp thuận của người khác và các người sẽ luôn là thần tử của họ”
Nói đi nói lại, sự thật là làm ngơ trước ý kiến của người khác, nói thì dễ hơn là làm. Rốt cuộc, con người là một loại động vật sống theo bầy đàn, và chúng ta đã tiến hóa theo thời gian để tự đánh giá bản thân dựa trên ý kiến của những người xung quanh. Vào thời của những người cổ đại săn bắt hái lượm, bị ruồng bỏ khỏi bộ tộc là các bạn đã tự ký vào một bản án tử hình dành cho mình.
Tuy nhiên, trong môi trường toàn cầu siêu kết nối của thế kỷ 21, các quy tắc đã trở nên hoàn toàn khác biệt. Internet là một động lực tuyệt vời để thực hiện những điều tốt đẹp, nhưng cũng giống như tất cả những thứ mạnh mẽ khác, nó là một con dao hai lưỡi. Sống trong thời đại truyền thông xã hội có nghĩa là tất cả chúng ta chỉ cách nhau một tin nhắn.
Do đó, ý kiến của mọi người, dù có ý tốt hay không, có học thức hay không có học thức, đều có thể được lắng nghe nhiều hơn bao giờ hết. Và để bản thân bị ảnh hưởng bởi những lời nhận xét dễ dàng này chính là các bạn đã cho phép bản thân bị tê liệt bởi nỗi sợ hãi. Ví dụ như, nếu tôi để bản thân bị lo lắng vì một tên kỳ quặc nào đó để lại những bình luận ác ý về các bài viết của tôi, thì chắc tôi sẽ không bao giờ hoàn thành được bài viết nào khác nữa!
Lời nói gió bay!! Dù họ khen hay chê, yêu hay ghét, hãy để tất cả những biểu hiện bên ngoài lướt qua các bạn như nước sông chảy qua các hòn sỏi. Hãy mỉm cười và cảm ơn những người bạn tốt và cả những kẻ phản đối các bạn và tiếp tục cuộc hành trình của bản thân mình.
Vào cuối ngày, miễn là các bạn có thể về nhà và nhìn vào trong gương, hài lòng vì các bạn đang hoàn thành tốt công việc của mình và sống một cuộc sống có ích, đó là tất cả những gì tốt nhất mà chúng ta có thể yêu cầu. Phát triển sức mạnh để sống cuộc sống theo cách các bạn muốn, không nể nang người khác, không bị ràng buộc bởi lời khen hay lời chê trách.
Đó là bí quyết để sống một cuộc sống bình lặng mà hiệu quả.
?ÁC BẠN KHÔNG PHẢI LÚC NÀO CŨNG CẦN CÓ Ý KIẾN
Mà có nói ngược lại thì cũng đúng luôn.
Có một câu nói như vậy, hơi thô lỗ một chút nhưng rất đúng, rằng, “Các Ý kiến giống như những kẻ khốn nạn, ai ai cũng phải gặp qua, và chúng thường bốc mùi như shit!”. Điều này đặc biệt đúng đối với thời đại ngày nay. Do tính chất sống nhanh của thế giới chúng ta, mọi người thường hành động một cách mù quáng trước khi suy nghĩ thấu đáo mọi thứ. Khi làm như vậy, chúng ta sẽ suy nghĩ theo phản ứng thay vì logic. Và tư duy phản ứng mở ra cho chúng ta một loạt các thành kiến nhận thức. Hoàng đế La Mã và nhà triết học Chủ nghĩa Khắc kỷ Marcus Aurelius đã viết rằng, “Các người luôn sở hữu tùy chọn việc có hoặc không cần có ý kiến. Không bao giờ cần phải bận lòng hoặc làm phiền tâm hồn của các người về những thứ các người không thể kiểm soát”.
Nghe có vẻ ngu ngu nhưng đôi khi điều tốt nhất mà chúng ta có thể làm là đừng làm gì hết. Nếu các bạn phản ứng quá quyết liệt với mọi thứ xảy ra trong cuộc sống chính là các bạn đã tự ném mình như một con cá chết bị xoay vòng vòng trong xoáy nước.
Hãy nhớ là, các ý kiến mà các bạn nắm giữ thì cũng sẽ điều khiển các bạn.
?HỮNG BƯỚC NHỎ CÓ THỂ DỊCH CHUYỂN NGỌN NÚI
Điều đó nói lên rằng, một khi các bạn có đang nghĩ về một điều gì đó, thì hãy hành động kiên định, không được dao động. Đó chính là chìa khóa để biến ước mơ của các bạn thành hiện thực.
Thay vì đặt ra những mục tiêu to lớn mà các bạn sẽ không bao giờ đạt được, hãy thực hiện từng bước đi nhỏ – nhưng đừng bao giờ dừng bước. Các dòng sông băng là một ví dụ tuyệt vời cho khái niệm này.
Những dòng sông băng này nổi tiếng là di chuyển chậm; các nhà nghiên cứu đo được tốc độ tối đa chỉ 30 mét một ngày. Tuy nhiên, khi quan sát trong khoảng thời gian dài, sự chuyển động dần dần của những tảng băng cổ đại này sẽ làm thay đổi cảnh quan của thế giới. Như Lão Tử đã nói, \”Tự nhiên không bao giờ phải vội, mọi việc đều sẽ hoàn thành”.
Thay vì đặt ra những mục tiêu cao ngất ngưởng, các bạn hãy đặt ra những cột mốc có thể đạt được cho bản thân – sau đó kiên trì thực hiện chúng với quyết tâm không ngừng. Như sông băng, như magma nóng đỏ chảy xuống núi, như lở đất. Như Samurai huyền thoại Cung Bổn Võ Tạng đã viết, \”Từng bước một, đi trên con đường ngàn dặm.”
Hãy phát triển một ý chí kiên định là con đường chắc chắn nhất để dành lấy chiến thắng.
?IÊN NHẪN LÀ MỘT KỸ NĂNG BỊ ĐÁNH GIÁ THẤP
Khi gã lùn Tyrion Lannister trong Game of Thrones đối mặt với sự chỉ trích vì chiến lược kiên nhẫn của mình trong chiến tranh, hắn đã lạnh lùng trả lời rằng, “Chúng ta sẽ chờ, và tiếp tục chờ đợi.”
Đa số các beginner đều nghĩ rằng chạy xung quanh như một con gà không đầu là một dấu hiệu của năng suất làm việc tốt, tuy nhiên các chuyên gia lại nói khác; rằng cách hiệu quả nhất là tiết kiệm thời gian, sau đó hãy hành động khi có cơ hội. Dấu hiệu cao nhất của kỹ năng tốt không phải là làm việc liên tục, mà là sự thụ động. Dưới đây là một số ví dụ:
— Con sư tử nằm chờ để rình con mồi.
— Muhammad Ali sử dụng chiến thuật “dĩ dật đãi lao” để dẫn dụ George Foreman tấn công mình liên tục rồi bất ngờ trả đòn.
Như chiến lược gia Tôn Tử đã viết trong “Binh pháp Tôn Tử”, “Những người thiện chiến trước hết đặt mình ngoài khả năng bị đánh bại, và sau đó chờ đợi cơ hội để đánh bại kẻ thù.
Nếu các người đợi bên sông đủ lâu, xác của đối thủ sẽ trôi qua. ”
Ngay cả trùm đầu tư Warren Buffet cũng đồng ý với Tôn Tử. Ông cho biết phần lớn thời gian dành cho việc đọc và học hỏi, rằng ông chỉ đưa ra một số quyết định quan trọng mỗi năm. Tuy nhiên, những quyết định quan trọng này đã mang lại cho tập đoàn của ông hàng tỷ USD.
Khi không có quyết định chủ chốt nào được đưa ra, tốt nhất là các bạn nên chờ đợi thời cơ của mình.
Điều đó không có nghĩa là các bạn không làm gì cả. Thay vào đó, các bạn nên chờ đợi như loài rắn viper, như hổ, như cá sấu, giữ nguyên vị trí, tiết kiệm năng lượng, trau dồi thêm kiến thức. Sau đó, khi cơ hội đến, hãy chớp lấy.
Vì đây là ý nghĩa chính của làm việc hiệu quả.
?OÀN CẢNH KHÔNG QUAN TRỌNG — PHẢN ỨNG CỦA CÁC BẠN MỚI QUAN TRỌNG
Chúng ta mỉm cười và phớt lờ những lời chỉ trích, đồng thời cũng phải coi những thách thức bên ngoài như thế. Có một khái niệm trong tâm lý học được gọi là “điểm kiểm soát tâm lý” (locus of control), và nó đề cập đến “mức độ mà mọi người cảm thấy rằng họ có quyền kiểm soát các sự kiện ảnh hưởng đến cuộc sống của họ.” Nói tóm lại, những người có quỹ đạo kiểm soát bên trong tin rằng họ có quyền kiểm soát những gì xảy ra trong cuộc sống của họ và những người có quỹ đạo kiểm soát bên ngoài tin rằng các biến số bên ngoài quyết định cuộc sống của họ.
Điều thú vị là các nghiên cứu chỉ ra rằng những người có quyền kiểm soát nội bộ thì
1. Có nhiều khả năng chịu trách nhiệm về hành động của họ.
2. Có kỹ năng ra quyết định tốt hơn.
3. Cảm thấy tự tin hơn khi đối mặt với những thử thách không thể đoán trước.
4. Thường hưởng thụ mức độ hạnh phúc cao hơn.
5. Nhìn chung thì thành công hơn trong quá trình lao động.
Tâm lý học hiện đại ủng hộ những gì mà các nhà hiền triết trong quá khứ đã nêu ra trong nhiều thế kỷ: Hoàn cảnh bên ngoài là quan trọng, nhưng cuối cùng là thứ không thể kiểm soát được. Vì vậy, tốt nhất chúng ta nên tập trung vào thứ duy nhất mà chúng ta có thể kiểm soát: bản thân.
Như nhà khắc kỷ Marcus Aurelius đã viết,
“Nếu các người đau khổ bởi bất cứ điều gì xung quanh, thì nỗi đau không phải do bản thân sự vật đó, mà là do chính các người đánh giá về nó; và điều này thì các người có quyền thu hồi bất cứ lúc nào….
Chọn không bị tổn hại – và các người sẽ không cảm thấy bị tổn hại. Đừng cảm thấy bị tổn hại – và các người sẽ không bị như vậy. ”
Như kẻ lãng tử vô danh “Goi Nasu” đã nói: “Cả một vùng biển lớn không thể đánh chìm một con tàu trừ khi nước tràn vào bên trong con tàu. Tương tự như vậy, sự tiêu cực của thế giới xung quanh không thể hạ gục các bạn trừ khi các bạn cho phép nó xâm nhập vào bên trong mình. ” Đây là khoảng thời gian đầy thử thách chưa từng có, nhưng nếu có một điều mà tôi học được từ những năm lăn lộn ngoài đời, thì đó là thử thách chính là một cơ hội được ngụy trang kỹ lưỡng. Khi các bạn đã thực hiện bước chuyển đổi tinh thần quan trọng này, các bạn sẽ thấy mọi căng thẳng bên ngoài là một cơ hội tốt để rèn luyện cái tôi. Sau cùng, người ta phải khuất phục ngọn lửa dữ dội nhất và những nhát búa khắc nghiệt nhất trước khi một cục sắt có thể biến thành một thanh kiếm sáng chói.
Và trong chính thời kỳ tăm tối này đã cho phép ánh sáng bên trong của chúng ta chiếu xuyên qua, bền vững và tươi sáng. Đó là dòng sông chảy xiết thử thách sự vững chãi của hòn đá, đó là cơn bão dữ dội thử thách sự trơ trọi của cây cối. Và bên ngoài càng khó, càng bão bùng thì bên trong các bạn càng phải bình tĩnh hơn. Để khuất phục cơn bão, các bạn phải trở thành mắt bão.
Đó là ý nghĩa của Fudōshin, khái niệm của các Samurai sẽ giúp các bạn phát triển một tâm trí bất biến, một tâm trí sẽ bảo vệ các bạn trước mọi thứ mà thế giới có thể ném vào mặt bạn.
